ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ  «ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΝΙΚΟΝ» §§ 50 - 52

Εἰ δέ δεῖ θνητόν ὂντα τῆς τῶν θεῶν στοχάσασθαι διανοίας, ἡγοῦμαι κἀκείνους ἐπί τοῖς οἰκειοτάτοις μάλιστα δηλῶσαι πῶς ἒχουσι πρός τούς φαύλους καί τούς σπουδαίους τῶν ἀνθρώπων. Ζεῦς γάρ Ἡρακλέα καί Τάνταλον γεννήσας, ὡς οἱ μῦθοι λέγουσι καί πάντες πιστεύουσι, τόν μέν διά τήν ἀρετήν ἀθάνατον ἐποίησεν, τόν δέ διά τήν κακίαν ταῖς μεγίσταις τιμωρίαις ἐκόλασαν. Οἷς δεῖ παραδείγμασι χρώμενόν σ’ ὀρέγεσθαι τῆς καλοκαγαθίας, καί μή μόνον τοῖς ὑφ΄ ἡμῶν εἰρημένοις ἐμμένειν ἀλλά καί τῶν ποιητῶν τά βέλτιστα μανθάνειν καί τῶν ἀλλων σοφιστῶν εἲ τι χρήσιμον εἰρήκασιν ἀναγιγνώσκειν. Ὣσπερ γάρ τήν μέλιτταν ὁρῶμεν ἐφ΄ ἃπαντα μέν τά βλαστήματα καθιζάνουσαν, ἀφ’ ἑκάστου δέ τά βέλτιστα λαμβάνουσαν, οὓτω δεῑ καί τούς παιδείας ὀρεγομένους μηδενός μέν ἀπείρως ἒχειν, πανταχόθεν δέ τά χρήσιμα συλλέγειν. Μόλις γάρ ἂν τις ἐκ ταύτης τῆς ἐπιμελείας τάς τῆς φύσεως ἁμαρτίας ἐπικρατήσειεν.

Λεξιλόγιο :

ü  στοχάζομαι                                                  =          εξετάζω, διερευνώ

ü  τα βλαστήματα -ων                        =          τα λουλούδια

ü  ἡ ἁμαρτία - ας                                  =          σφάλμα, αμαρτία, αδυναμία

Συντακτικές παρατηρήσεις :

Αναφορικές προτάσεις  ( βλέπε συντακτικό σελ. 159 - 162 )

● Εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες (ὃς, ὃσος, ἣλίκος, ὃστις…) ή αναφορικά επιρρήματα (οὗ, ὃπου, ὃθεν…) και προσδιορίζουν κάποιον όρο άλλης πρότασης, ο οποίος είτε υπάρχει είτε εννοείται.

● Διακρίνονται σε : α) ονοματικές και χρησιμοποιούνται ως υποκείμενα, αντικείμενα, κατηγορούμενα, παραθέσεις, επεξηγήσεις, επιθετικοί ή κατηγορηματικοί προσδιορισμοί ή ετερόπτωτοι προσδιορισμοί

                                           β) επιρρηματικές  και  χρησιμοποιούνται ως επιρ-ρηματικοί προσδιορισμοί (αιτία, σκοπό, υπόθεση, αποτέλεσμα)

● Οι αναφορικές που δηλώνουν παρομοίωση ή σύγκριση λέγονται παραβολικές ή παρομοιαστικές και εισάγονται με : ὡς, ὣσπερ, ὃπως…

●  Στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου πολλές φορές η αναφ. αντωνυμία ὃς, ἣ, ὃ εισάγει κύρια πρόταση.

C:\Documents and Settings\USER\Desktop\Παπαστεργίου\Β' Λυκείου\ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ\ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ Προς Δημόνικον, Κεφ. 50  - 52.doc

Αν κάποιος θνητός πρέπει να διερευνά τις σκέψεις των θεών, νομίζω ότι και οι θεοί έχουν φανερώσει, από τον τρόπο που συμπεριφέρθηκαν στους οικείους τους, τι διαθέσεις έχουν απέναντι στους κακούς και τους καλούς ανθρώπους. Γιατί ο Δίας, αφού γέννησε τον Ηρακλή και τον Τάνταλο, όπως λένε οι μύθοι και πιστεύουν όλοι οι άνθρωποι, τον πρώτο τον έκανε αθάνατο, επειδή ήταν ενάρετος, ενώ στο δεύτερο επέβαλε σκληρότατες τιμωρίες, επειδή ήταν κακός. Αν λοιπόν χρησιμοποιείς τα παραδείγματα τούτα, πρέπει να αγαπάς την αρετή. Να μη μένεις προσκολλημένος μόνο σε όσα σου είπα εγώ, αλλά να μελετήσεις τα καλύτερα έργα των ποιητών και να διαβάσεις ό,τι καλό και χρήσιμο έχουν πει οι άλλοι σοφοί άνδρες. Όπως η μέλισσα κάθεται σε όλα τα λουλούδια, αλλά παίρνει από το καθένα ό,τι καλύτερο έχει, έτσι και αυτοί που θέλουν να μορφωθούν πρέπει να δοκιμάζουν τα πάντα, αλλά να κρατούν μόνον ό,τι τους είναι χρήσιμο. Μόνον αν επιδείξουμε τέτοιου είδους επιμέλεια, μπορούμε να υπερνικήσουμε τις αδυναμίες της φύσης μας.